21

BEĞENDİM

ABONE OL

News

3

Avukatın Üst Araması
Soru: Adliyede polis memuru olarak görev yapmaktayım x-ray kontrol noktasındayken bir avukat kimliğini gösterdikten sonra geçişi esnasında cihaz sinyal verdi. Avukatın çantasında metal bir şey olduğundan bahisle çantasına bakmak istedim avukat çantasının açılmasına izin vermedi ve çantamı açmıyorum dedi tartıştık Avukatların üstü veya çantası aranabilir mi, kontrol edebilir miyim? Bu konu hakkında bilgi verirseniz sevinirim?

Cevabımız: Avukatın üzerinin aranmasına ilişkin Avukatlık Kanunu’nda bulunan hüküm şu şekildedir “Ağır ceza mahkemesinin görev alanına giren bir suçtan dolayı suçüstü hali dışında avukatın üzeri aranamaz.” Polislerin arama ve durdurma yetkisi ise, PVSK madde 4/A’da açıklanmış olup, polisin istisnasız herkesi durdurma yetkisi vardır. Durdurma yetkisinin kullanılabilmesi için, “umma” derecesinde makul şüphe olması gerekmektedir. Ayrıca şüphe bulunmadan, süreklilik arz edecek fiilî durum ve keyfilik oluşturacak şekilde durdurma işlemi yapılamaz. Kolluk, görevini yerine getirirken, kendisinin kolluk görevlisi olduğunu belirleyen belgeyi gösterdikten sonra durdurduğu kişiye durdurma sebebini bildirir; şüpheye yol açan davranışları ve durdurma sebebine ilişkin sorular sorabilir; kimliğini veya bulundurulması gerekli diğer belgelerin ibraz edilmesini isteyebilir. Kolluğun durdurma yetkisini kullanabilmesi için tecrübesine ve içinde bulunulan durumdan edindiği izlenime dayanarak, kişinin bir suç işleyeceği veya işlediği hususunda veya kişinin silahlı olduğu ve hâlen tehlike yarattığı konusunda makul bir sebebin bulunması gerekir.

Yine PVSK uyarınca Polis, durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah veya tehlike oluşturan diğer bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı halinde, kendisine veya başkalarına zarar verilmesini önlemek amacına yönelik gerekli tedbirleri alabilir. Ayrıca Adli ve Önleme Arama Yönetmeliği madde 27 uyarınca kolluk; kişileri ve araçları, kişilerin hayatı, vücut bütünlüğü veya malvarlığı bakımından ya da topluma yönelik mevcut veya muhtemel bir tehlikeyi önlemek amacıyla arayabilir. Polisin kamu hizmetine özgülenmiş binalardaki(adliye gibi) arama yetkisini incelediğimizde, Adli ve Önleme Arama Yönetmeliği madde 25 te Hâkimden önleme araması kararı alınması gerekmeyen hâller başlığı altında düzenlenen hüküm şu şekildedir. “Aşağıdaki hâllerde yapılacak aramalarda ayrıca bir arama emri ya da kararı gerekmez: … Devletçe kamu hizmetine özgülenmiş bina ve her türlü tesislere giriş ve çıkışın belirli kurallara tâbi tutulduğu hâllerde, söz konusu tesislere girenlerin üstlerinin veya üzerlerindeki eşyanın veya araçlarının aranmasında önleme aramaları kolluk güçleri tarafından da yapılabilir.” Bu bakımdan polis kamuya özgülenmiş binalarda önleme araması kararı almaksızın arama yapabilir.

Somut olayımızı incelediğimizde, kamuya özgülenmiş bir bina olan adliyede polis tarafından avukatın çantasında kişilerin hayatını veya vücut bütünlüğünü tehlikeye koyabilecek metal bir şey olduğundan bahisle(silah gibi) makul şüphe üzerine avukatın çantasına bakmak istenmekte ve durdurma işlemi yapıp akabinde arama işlemi yapılmak istenmektedir. Avukatın çantasında umma derecesinde yeterli şüphe uyandıracak şekilde suç eşyası olarak değerlendirilecek bir şey bulunuyorsa polis öncelikle Pvsk Madde 4 uyarınca durdurma işlemini yapabilecektir. Olayımızda X-Ray cihazı sinyal verdiğinden çantada metal bir şey olduğu şüphesiyle ve avukatın tedirgin davranışlarından ötürü, bunun kişiler açısında tehlike yaratabilecek bir durum olduğu ve arama ve gerekli tedbirleri alma yetkisi açısından yeterli bir şüphe olduğu izahtan varestedir. Bu bakımdan polis memuru, yukarıda belirttiğimiz hem PVSK hem Adli ve Önleme Araması Yönetmeliği gereğince gerekli tedbirleri alabilecektir.

Her ne kadar avukatlık kanunda ağır cezayı gerektiren suçüstü hali dışında avukatın üzerinin aranmayacağı hükmü bulunsa da bu arama adli aramaları kapsamakta olup avukatın göreviyle ilgili bir suç isnadı olması halinde aranamayacağını düzenlemiştir. Açıkladığımız hususlara ilişkin Ankara Bölge İdare Mahkemesince verilen avukatın polis tarafından aranmasının hizmet kusuru oluşturmayacağını bu bakımdan avukat tarafından talep edilen tazminatın reddine ilişkin karar şu şekildedir ” ..davacının olay esnasında adli bir görev yapmadığı ve kendisinin avukatlık veya diğer bir görevden dolayı bir suç isnadı altında olmadığı, dolayısıyla 1136 sayılı Yasanın 58. maddesi hükmünün ihlalinin söz konusu olmadığı ve tüm bunların sonucu olarak da idarenin bir hizmet kusurundan söz edilemeyeceği sonucuna varıldığından talebin reddine karar verilmiştir” Dolayısıyla avukatın mesleğinden kaynaklı bir suç isnadı olmayan hallerde yukarıda izah ettiğimiz kanuni gerekçelerle kolluk arama işlemini yapabilecektir.

Ancak uygulamada tatsız olayların yaşandığı ve hukuki tartışmalara da sebebiyet verdiğinden kolluk görevlilerinin, durdurduğu kişi üzerinde veya aracında silah veya tehlike oluşturan diğer bir eşyanın bulunduğu hususunda yeterli şüphenin varlığı halinde öncelikle savcıya sonra amirlerine bilgi vererek gelen talimatlara göre hareket etmesi daha isabetli bir davranış olacaktır. Olumsuz bir olayın yaşanması durumunda, polis memuru adli ve idari amirlerinden gelen talimatla hareket ettiği için hukuki ve cezai sorumluluktan kurtulmuş olacaktır.

Not: Disiplin cezası alan, Atamada sorun yaşayan, Rütbe terfi alamayan, Branştan çıkarılan, Pomemden elenen, Fazladan şark yapan, eş durumu ataması yapılmayan, Polis okullarından ilişiği kesilen veya Başka konularda idare ile sorun yaşayan bütün memurlar ve öğrenciler, sorunların çözümü ve detaylı bilgi için iletişime geçebilirsiniz.
GSM: 0552 559 4913